|
|
Eind 2019, begin 2020 hield de cineast Vivek Agnihotri in Londen een toespraak ten overstaan van een deel van de hindi-gemeenschap, en dan, wat hem betreft, nog specifiek ten overstaan van de tot zeven keer toe uit Kashmir verdreven hindus die de groepsnaam Pandits hebben gekregen.
In die toespraak had hij het niet over de geografisch-politieke kant van de zaak — de gewenste of niet-gewenste herenigen van de twee delen van Kashmir, maar over culturele bijdrage die hindu-Kashmiris in het verleden hebben geleverd. En dat is niet niks, een van de meest bekende namen is die van de dichter Kalidasa.
Vivek Agnihotri die het thema Kashmir van zijn vader heeft geërfd, en later heeft herontdekt bij gelegenheid van het formaliseren van de staatkundige status van het gebied aan de indiase kant van de grens, eind 2019, lijkt een gedenkplaats te willen inrichten die gewijd zal zijn aan die zevenvoudige verjaging van de Pandits uit Kashmir , maar, tussen haakjes, niet aan de gelijkaardige geschiedenis van de Sikhs uit hetzelfde gebied. Of hij zal slagen is moeilijk te zeggen, en hier ook geen thema.
In zijn toespraak had Agnihotri het over Táxila in het huidige Pakistan als een "boeddhistische universiteit". Dat verdient verduidelijking, tegen de achtergrond van het verhaal over de monnik geworden student-bandiet An-goeli-maala (zie onder de eerste doorklik hieronder), en andere verhalen uit de boeddhistische canon en aanverwante literatuur waar de naam Táxila in voorkomt.
In 2015 werd hier al uiteengezet wat "universiteit" in de oudheid van India betekende — en overigens komt het woord "universiteit" niet in de Sanskriet-woordenboeken voor, het is een latijns begrip.
Te Taxila, zo lezen we werden voornamelijk de "seculiere" vakken onderwezen, van grammatica tot boogschieten. En omdat grammatica, althans die van het Sanskriet en aanverwante talen in de hoogtijdagen van Taxila alleen maar onderwezen kon worden aan de hand van vedische, puranische, en upanishadische manuscripten (laatste doorklik: v.a. "In later centuries ..."), waren het hindugeleerden, en dan nog als dominante groep de saivisten, die daar actief waren.
Uit de boeddhistische canon — we klagen niet, we zeuren niet, we beschuldigen niet; dat is verboden — leren we toch zijdelings dat boeddhistische geleerden in het toenmalige Kashmir niet welkom waren aan de "universiteit". Ze vestigden zich in de periferie, bouwden een stūpa met cellen waarin de monniken konden slapen, en daar kon de student, mocht hij zich tot hen wenden, Boeddha's Dharma vernemen.
Een bijvangst uit die toespraak in Londen is dat Vivek Agnihotri zich daar uitlaat over zijn levensbeschouwelijke opvattingen": "Krishna and Vishnu", meer niet, dus twee hindugrootheden.
Niettemin twittert hij onder de hashtag #IamBuddha. Wat verstaat Vivek dan onder Boeddha? Dat legt hij uit in zijn "Urban Naxals" (nog te "mixed-up" om aanbevelenswaardig te zijn -- p.40/1): "I had found my song. My Buddha". Dat wil zeggen, Agnihotri had zowel het onderliggende thema, de bourdon, van zijn komende werk als cineast en auteur gevonden, maar ook zijn roeping, zeg maar, en de manier waarop hij zou gaan werken. Of nog weer anders gezegd, Agnihotri's boeddha zijn is zijn creatief zijn, en mogelijkerwijs ook zijn "out of the box" denken -- volgens zijn eigen definitie. Daarbij moeten we dan maar beseffen dat hij vanuit de taal waarin hij opgroeide een andere kijk op het woord boeddha heeft dan de doorsnee westerse buddhistisch angehauchte, en wel een kennen van de stam (√) van het woord: buddh, wijsheid. Of het op die manier naar de dingen kijken — dat wil zeggen, creatief zijn = boeddha zijn — buddh is, daar gaan we zelfs niet over nadenken, dat behoort de cineast toe die, wie weet, in de komende tijd zijn hashtag nog gaat wijzigen.
|
|
|
| |
|
|
|
Nieuws over Boeddhisme is een productie van White Jade River, Instituut voor Boeddhisme.
De paginas bestaan sinds december 2004.
| 
Stichting onder nummer 20138036.
|
| |
