■ Vanuit het Rupandéhi-district, Nepal, bereikte ons op 6 december vorig jaar
een bericht dat er onder leiding van de
Lumbini Buddhist University (LBU) de "Eerste Tri-yan Pragya Conference" was begonnen. "Triyan": (tri = 3) (yana = vehikels, stromingen, scholen.) (pragya = nepalees voor
prajña, wijsheid.)
De conferentie had als thema "boeddhistische cultuur en welvaart, en de boeddhistische onderwijs-methodologie." De sprekers waren allen afkomstig uit Nepal, ofwel geboren Nepali, danwel gemigreerde Tibetanen.
In delen van een online gezet
boek van de hand van Sarah LeVine et.al. zien we een opsomming van de boeddhistische tempels in dit district, alsmede die op en rond de site van
Lumbini. Er zijn er sindsdien nog wat aan
toegevoegd.
■ Voor de
Bhimsen-tempel (afbeelding) langs het Patán Durbar Square in Làlitpur, zo meldt de
Khabarhub van 24 december, zijn twee stenen plaquettes opgegraven met teksten in "Licchávi-script en Sanskriet-taal", Licchavi
(1) zijnde de naam van een etniciteit die in Boeddha's tijd al heel prominent was, en die, gezien deze vondst, 1400 jaar geleden nog aanwezig was in Nepal.
Een eerste onderzoek aan de tekst bracht de woorden "Shrávaka-hert", een van de twee herten
(2) die het dharmawiel flankeren op het dak van mahāyāna-boeddhistische tempels in dat voorgebergte van de Himalayas, en overigens ook in de bergen zelf.
Ook de afbeelding van een
dharmawiel — zie ook linksboven aan deze pagina, is nog te herkennen, alsmede de zin "536 Jeth Mase Shukla Paksha" dat verwijst naar het jaar 536 algemene kalender en het jaar 671 zoals de traditie in die regio dat heeft.
Delen van de ingebeitelde teksten zijn afgesleten, maar uit wat er over blijft, vergeleken met de geschreven geschiedenis, zal het, zo meldden de deskundigen ter plaatse, Maha-samànta Verma zijn geweest, een familielid van de koning Anshu Verma, die de tabletten heeft laten bebeitelen. Anshu Verma's naam komt ook op het tablet voor, en verder, zo werd verklaard, is het de Licchávi-koning Brisha-dev geweest die in de Kathmandu-vlakte boeddhistische tempels liet bouwen. Hij was boeddhist en hij zou de eerste versie van de Bhimsen hebben laten neerzetten.
Nader uitpluizen levert op dat Brishadev een tijdgenoot was van de indiase koning Chandragupta-I die ofwel regeerde tussen 319 en 335, danwel tussen 319 en 350 CE. Chandragupta-I was bang van Brishadev, zo meldt een historicus/blogger. We moeten dan ook aannemen dat Brishadev die tempels liet bouwen om na gedane veldslag weer een beetje met zichzelf in het reine te komen, c.q. een poging deed om kwalijk karma uit te poetsen. Dergelijke bouwwerken worden doorheen de eeuwen uitgebreid, opgeknapt, of herbouwd. Het is koning Srini-vasa Malla geweest die in 1680 de tempel opnieuw liet opbouwen en er de naam Bhimsen
(3) aan gaf. Sindsdien is het een hindu-heiligdom dat niet toegankelijk is voor toeristen.
<1) Charles M. Novak heeft
een paper online gezet over de Licchavi in Nepal. (Spreek: litsjaavi).
(2) Er is hier gezocht naar een zo neutraal mogelijke afbeelding van die herten die uiteraard herinneren aan Boeddha's
Eerste Leerrede die hij hield in het Hertenpark in het huidige Sarnath nabij Varanasi (voorheen Benares).
(3) De naam Bhim-sen betekent "zoon van dappere man". De Malla noemde de tempel dus naar zichzelf.
Stichting onder nummer 20138036.