maart 2023      

  Nieuws over boeddhisme



■ Op 11 februari werd bekend dat de taiwanese Tzu Chi-gemeenshap, ziekenhuis, klinieken, en humanitaire activiteiten runnend, hulpgoederen had gereedgemaakt voor de slachtoffers van de aardbeving in Türkiye (Turkije) en Syrië. De organisatie heeft al een coördinatiecentrum in Istanbul. In eerste instantie gingen er 8.148 extra dikke dekens, in Taiwan gemaakt van het PET-materiaal, een vliegtuig in nadat ze officieel waren aangeboden aan het turkse gezantschap in Taipei.

■ Op 5 februari werd bekend dat de stichter van de taiwanese Fo Guang Shan-gemeenschap, de eerwaarde Hsing Yün op 97-jarige leeftijd was overleden. Andere bronnen melden dat hij 95 was. Vooroorlogse registers over geboorte en dood zijn in China schaars of niet aanwezig. Men moet het hebben van verschillende particuliere initiatieven, d.w.z. boeken en brieven.
Hij had na een herseninfarct, al heel wat jaren geleden, zijn spraakfunctie verloren. Redelijk teruggetrokken levend maakte hij nog wel regelmatig kaligrafieën die door zijn achterban zeer gewaardeerd werden. Zie de achtergrond van bijgaande foto.
Meester Hsing Yün, met zijn kennis van de traditionele chinese tempelbouw is het geweest die de kleine tempel in Amsterdam heeft laten neerzetten, een onder-gewaardeerd cultuuraspect van de stad dat in die tijd niettemin het duurste bouwwerk van de FGS-stroming is gebleken, dankzij de "red tape" van stedelijke bouwkundige diensten.
Een onvriendelijke Straits Times (Sense Hofstede), een krant die gedrukt wordt in dat nogal autoritaire Singapore noemde de eerwaarde meer een politicus dan een monnik.

In de tijd dat ik de hoofdtempel in Taiwan frequenteerde werd de gemeenschap er door "rechts" van verdacht dat ze wapens verborgen hielden voor "links", en "links" was er van overtuigd dat de meester en zijn achterban "rechts", zoal niet "ultra-rechts" waren. Geen van beide klopte(1); de monnik's "peacefully unify", gericht aan de chinese en taiwanese overheden werd uiteraard — de doorsnee journalist is niet gespecialiseerd in levensbeschouwelijke stromingen — verstaan als inmenging in politiek, maar kwam voort uit het vooral binnen het mahāyāna levende concept van harmonie(2), zo belangrijk binnen nagenoeg alle etnisch-chinese filosofische systemen. In dat kader moet ook zijn oproep geplaats worden tot een verzoening tussen de chinese overheid en de tibetaanse overheden-in-ballingschap. Hsing Yün's insteek was niet een politieke maar een levensbeschouwelijke c.q. maatschappelijke.

De gemeenschap heeft zich vooral in die jaren opgeworpen als onderwijzers in zowel de aanvangsleer van het boeddhisme als in de latere stomingen, en dat op zodanige wijze dat gewone middelbare scholieren daar kennis van konden nemen in vakantie-klassen en/of tijdens een of meer jaren durende opleidinsperiodes. Daar heeft de gemeenschap veel morele verdienste (puñya) mee behaald. Het is ook deze gemeenschap geweest die als eersten theravāda-nonnen zijn gaan wijden, in hun eigen theravāda monastieke lijn. Dat initiatief werd vervolgens overgenomen door enkele westerse theravāda-monniken, al snel gevolgd door een deel van de srilankaanse monastieke gemeenschap. Meester Hsing Yün met zijn opvattingen over "humanistc Buddhism" deed er toe. Het is niet voor niets geweest.

Bijna gelijktijdig maakte deze organisatie bekend dat er, na de covidperiode, opnieuw zogenoemde Wooden Fish meditatie-retraites gehouden gaan worden. Een overzicht van wat dat inhoudt vinden we op deze Youtube-video. De retraites staan onder leiding van de eerw. Yifa.

Mag ondergetekende zich ook hier initiator van een hernieuwde traditie achten. Tijdens mijn verblijf in de FGS-vihāra, met dagelijks meditatie-uurtje, kwam men op de gedachte zoiets toch ook maar eens te gaan doen. Een jaar later werd me trots een van alle gemakken voorzien zen-hal getoond, alleen was het nog even zoeken naar een instructeur uit eigen taalgroep en stroming. Dat was dus in de laatste jaren van de 20e eeuw.
Een en ander bleek nog niet zo gemakkelijk, maar uiteindelijk is men er dan toch in geslaagd instructeurs op te leiden die met zen-instructies, plus de Reine Land-lopend-reciteren-praktijk, plus de recitatiepraktijk (vooral rond etenstijd), ook de eigen opvatting over Humanistic Buddhism over het voetlicht kon brengen.

Ter gelegenheid van meester Hsing Yün's overlijden hadden een 120-tal inwoners van het vasteland aanvankelijk toestemming gekregen om de uitvaartriten op Taiwan bij te wonen. Deze reisvergunning werd snel daarna weer ingetrokken, aldus Matthew Strong in Taiwan News van 11 februari. In plaats daarvan mocht de groep in een Fo Guang Shan-tempel in de Jiangsu-provincie een herdenkingsdienst bijwonen. Een reden werd niet gegeven. Taiwan liet weten dat de groep hoe dan ook welkom was. (Een aantal taiwanese tempelgemeenschappen hebben al enkele tientallen jaren geleden toestemming gekregen om vestigingen op het vasteland te bouwen.)

Op 13 februari nam Tsai Ing-wen, Taiwan's presidente, deel aan een eerste dienst ter gelegenheid van de uitvaart. Daarna zullen er over de tijd verspreid nog wat herdenkingsdiensten gehouden gaan worden.

Minder prettig is het dat men in de crematie-as "relieken" van de overledene heeft gevonden, sariira zoals het in het Sanskriet staat, lichamelijke overblijfselen. Op een foto in Taiwan News zagen we bolletjes van het een en ander die lijken op de oogjes die we in het spek van een varken aantreffen. Dat klinkt ontzettend onaardig, maar zo is het niet bedoeld. Wat hier wel bedoeld is, is dat men beslist een of andere stof aan het crematievuur moet hebben toegevoegd die dergelijke stollingen veroorzaakt.
Ooit, maar dan hebben we het over 30 jaar geleden, meende deze monnik dat er over (zijn) dood niet zo'n fuss gemaakt zou moeten worden. Van dat idee is hij dan kennelijk afgestapt, en wil ons middels die sariira laten weten dat er verlichting behaald was en dat dit devotie verdient. Jammer.


(1) Zeker in het hollandse min of meer boeddhistische pannetje waarin ouwewijvernoddels pruttelden en overkookten was men overtuigd van de slechtheid van meester Hsing Yün en zijn medemonniken die aan het eind van de chinese burgeroorlog het land wisten te verlaten. Deze gepijdden stapten op de eerste de beste boot die vluchtende troepen naar Taiwan brachten, en dus waren ze rechtsradikalen die voor de toen nog als bevrijder aangeziene Mao Zedong het hazenpad kozen. Dat laatste, het er vandoor gaan, klopte; de vorgaande periode waarin Mao-aanhangers schoon schip maakten binnen boeddhistische kringen had aangetoond hoe monniken onthoofd werden, hoe een 114-jarige verdacht werd van sex, en nog wel met minderjarigen, en hoe tempels werden gesloten en afgebroken. China was een plaats waar men niet meer zijn moest, als 't even kon.

(2) Daar gaat het om de zes vormen van harmonie binnen een monastieke gemeenschap, maar dergelijke lijsten worden al snel geseculariseerd en vervoegd tot aanbevelingen richting de burgerij, dit alles binnen het kader van de bodhisattva-geloften die de orthodox gewijde mahāyāna-moniaal op zich neemt: het assisteren van allen, ook de niet gewijde burger, richting verlichting. Harmonie tussen allen, ook al komt men niet verder dan de voortdurende persoonlijke wens daartoe, is daarbij een streven.



Nieuws over Boeddhisme is een productie van White Jade River, Instituut voor Boeddhisme.
De paginas bestaan sinds december 2004.

Stichting onder nummer 20138036.