|
|
Een paar fragmentjes uit het gesprekje: dana, geven, zou het belangrijkste ritueel van het boeddhisme zijn. Nee, het is geen ritueel, ook al wordt er gebogen enzo. Het komt als gemakkelijkste praktijk van de 6 (of 10) perfecties (paramitá) wel het vaakst voor. Het is een handeling die, gepaard met de beoefening van het niet direct zichtbare karunā, mededogen, staat binnen het kader van bhávana, waarbinnen ook de recitatiepraktijk staat. Het professionele boeddhisme nodigt de mens uit dana te verrichten als een eerste stap op weg naar een kunnen laten gaan, laten gaan als de laatste fase op die weg van bhávana (advertentiebedrijven hebben het woord "loslaten" ontdekt, en maken er hardstikke leuke tv-reclamegrappen over).
De heer Van der Velde's verhaal over Olcott en Blavatsky klopt niet helemaal. Hij mag nog wel wat extra brononderzoek doen. Voor de Amerikaan Olcott wordt op Sri Lanka nog jaarlijks een herdenkingsmoment ingelast. Daar is hij echt niet controversieel. Over Blavatsky willen we 't hier niet hebben.
Van der Velde meldt ook dat Srilankanen geloven dat Boeddha "9 meter hoog" is, en laat niettemin weten dat hij ook "het hinduïsme" bestudeerd heeft. Welk hinduïsme? Zou dat laatste waar zijn, dan zou hij het concept "murti" kennen, het geanimeerd zijn van een (goden)beeld. De heer Van der Velde mag best geloven dat de gewone Srilankaan die net iets te weinig kennis heeft opgedaan in de wekelijkse boeddhisme-klasjes voor scholieren, bewust of onbewust die murti-gedachte toelaat: Staand voor het 9 meter hoge Aukana-beeld zegt hij inderdaad dat Boeddha 9 meter hoog is, zoals de gepensioneerde Indonesiër, een 70-plusser, mij een "ik ben douane-beambte" meegaf. Nee, dat was hij op dat moment niet meer, maar we begrijpen wat hij bedoelt. Werkwoorden worden op verschillende plaatsen op de wereld verschillend vervoegd, en in zekere talen zijn het niet meer dan naar tijd en functie te interpreteren voor- of achterzetsels.
Dat monniken kaal zijn "omdat ze al dood" zijn. De waarheid is dat ze kaal zijn uit solidariteit met Boeddha die ook kaal was. Zie daarvoor deze pagina.
"Dead". "Dead to the world" zei Van der Velde's zuidaziatische gesprekspartner. Het heeft geen nederlands equivalent. En dus kwam er een toch wel grappig "dan zijn ze al dood terwijl ze nog leven" of woorden van gelijke strekking.
"He would be dead to my heart", zei de thaise vrouw. Ze had het over de mogelijkheid dat haar man haar misschien zou bedriegen. In Nederland zouden we zeggen: dan bestaat 'ie voor mij niet meer. Zo moeten we de "dode", (want) kale monnik begrijpen: "dead to the world". Hij, voor zover een celibataire stroming aanhangend, heeft zich buiten het alledaagse leven geplaatst, ook al is hij actief in, of ten bate van het alledaagse leven, maar "dead" voor wat betreft het procreëren.
We kunnen alleszins verwonderd zijn over de auteur's stellige mededelingen over Bodhgaya en Sarnath als de plaatsen waar alle voorgaande, en alle toekomstige Boeddhas verlichting realiseerden en zullen realiseren, respectievelijk hun eerste leerrede uitspraken, en uit zullen spreken.
De aangenomen opvatting in de scholen buiten de Himalayas waar een eigen itihāsa-collectie tot stand is gekomen, dat wil zeggen in verschillende canonieke en post-canonieke werken, wordt vermeld dat verschillende voorgaande Boeddhas, zittend onder verschillende bomen, verlichting bereikten. Slechts op 2 plaatsen staat waar die bomen zich bevonden. In 1 van de 2 gevallen gaat het dan over de "historische" Boeddha, en wel te Bodhgaya. Er is over enkele voorgaande Boeddhas zelfs geschreven dat ze verlichting bereikten temidden van een menigte volgelingen, hoewel ook zittend onder een schaduw gevende boom, dus niet in eenzame afzondering zoals in Gautama (Sakyamuni, Gotama's) geval.
Er wordt, in tegenstelling tot de heer Van der Velde's waarheid ook over de vrouw Soedjaata (Sujata) niet geschreven als over een "melkmeisje". De Pāli-tekst stelt dat we hier te maken hadden met een huiseigenares, in dit geval een rijke boerin — melkmeisjes, hoe rijk India ook wordt verondersteld te zijn geweest, beschikten niet over etenskommen gemaakt uit edelmetalen.
Dan laten we de 3 of 4 sterke verhalen die hier en daar werden gedebiteerd maar voor wat ze zijn, boys will be boys, met uitzondering van de mededeling dat Azië niet of bijna nooit mediteert op de manier waarop u denkt dat het moet: in de driehoekszit, ogen dicht etc.
Dat is correct voor de burgerboeddhist uit met name Zuid-Azië, maar ook daar, en zeker in Oost-Azië of de van daaruit meegenomen cultuur, zijn er monialengemeenschappen die er hun belangrijkste cultivering van maken, en dat van oudsher. Soms mag u daar mee komen doen, maar vaak houden ze wat dat betreft de poort gesloten; voor je het weet zit je opgescheept met witneusjes die mentale problemen hebben waar je zelf, in een wereld waarin je hard voor jezelf moet zijn om van dag tot dag te kunnen overleven, nog nooit van gehoord hebt.
Natuurlijk zijn de min of meer biografische verhalen legendarische vertellingen (itihāsa), en hoeven ze, gezien vanuit het perspectief van de Cartesiaanse opvatting en Francis Bacon's "scientific method", niet waar te zijn. De cartesiaanse is een opvatting die zegt dat alleen wat met vijf (van mijn zes) zintuigen waar te nemen is, "waar" is, en Bacon wilde alles wel even onder de nog niet zo lang daarvoor ontdekte microscoop leggen. (Alles heeft meerdere oorzaken.) We hebben het inderdaad aan Descartes et son entourage te danken dat we nu opgescheept zitten met een cultuur waarin wij, voorbeeld voor de rest van de wereld, onszelf dienen te presenteren als rationale dragers van beschaving en wetenschappelijke vooruitgang, ook al is er geen land dat zo irrationeel emotief is als Nederland.
|
|
|
| |
|
|
|
Nieuws over Boeddhisme is een productie van White Jade River, Instituut voor Boeddhisme.
De paginas bestaan sinds december 2004.
| 
Stichting onder nummer 20138036.
|
| |
