Zo hoorden we ergens in maart-april een Russin "film" zeggen. Een andere Rus had het over "radio", "corridor", en "camera".
Zelensky hoorden we de woorden "detail" en "narrative" (op z'n engels) zeggen.
Een japanse tuinarchitect hanteerde de woorden "energy", "art", "control", "project", en "design".
Allemaal dingen die in de respectieve landen tot eind 19e eeuw cultuurvreemd waren. Men had er andere omschrijvingen voor, of het hele ding of concept kwam in die bepaalde cultuur niet voor.

Art

Kijken we naar het woord "art", "kunst" dat, voor zover hier geweten, in heel Azië onbekend was totdat Britten musea gingen oprichten om daar artefacten buiten hun context uit te stallen als te bewonderen werken gemaakt door vaklieden, dan zien we dat — nemen we de japans-boeddhistische tempel — deze werken deel uitmaakten van de architectuur en/of ergens aangebracht waren ter aanduiding en illustratie van de context van het gebouw. Als voorbeeld: het beschilderde kamerscherm in deze of gene hal die deze of gene functie heeft.

We zien dus voor onze ogen hoe culturen, specifiek doorheen de overdracht van taalaspecten, gestaag veranderen. Daar hoeven we niet persé een geschiedenisboek voor open te slaan, hoe prettig en aanbevelenswaardig dat ook is. Die personen die daarom willen dat hun land terug gaat naar een (gefantaseerd) ideaal tijdperk — nemen we die ene politieke stroming in Nederland, zijn niet in staat, of niet bereid, die gestage verandering waar te nemen of te waarderen.

Wanderlust

Om die "Wanderlust" van culturen te kunnen waarderen moeten we het te weinig gebruikte "boeddhistische" woord (P./Hybr.Skr.:) muditā inzetten: medevreugde met het welvaren van anderen, de zon in het water kunnen zien schijnen, of, tout court, bewonderen: dat hebben ze toch maar mooi voor elkaar met die rijk versierde daken, die vijf verschillende woorden voor wat in het Nederlands niet verder komt dan "geest". Enzovoorts. Is die waardering er — en daar verliezen we niets eigens mee maar krijgen er nieuwe interessantigheden bij, dan valt de constante veranderlijkheid van alles wat zich op de planeet voordoet ook gemakkelijker te aanvaarden: zo gaat het⁽¹⁾, kunnen we dan constateren, en daar is in principe niets mis mee.

(1) (P.: yathā bhūtan/Hybr.Skr.: yāthāva tas: 'zo gaan die zaken'/'het is geweten')