"Universiteit" te Taxila
(6 maart 2015)
Ook op deze site werd tot recentelijk gesproken in termen van "universiteit" te Taxila, maar er werd ook gerelativeerd door bronnen aan te halen die aangeven dat het "onderwijs" onder een dikke boom plaatsvond.
Met de terechte kritiek op een radio-uitzending van de BBC (http://www.bbc.co.uk/programmes/b0511tm1) in gedachten, een uitzending waarin Jessica Frazier (Docent Religious Studies, Universiteit van Kent), Naomi Appleton (Universiteit van Edinburgh) en Richard Gombrich (Oxford) spraken over het leven van koning/keizer Asoka (of Ashoka, of Ashok) een paar woorden over de "oudste universiteit ter wereld" zoals Taxila vaak genoemd wordt.
Wat de drie sprekers tijdens het BBC-interview over Asoka te berde brachten, daar gaan we het hier niet over hebben.
Te Taxila hadden zich vanaf minstens de 7de-6de eeuw vC tot ca de vijfde eeuw westerse jaartelling deskundigen verzameld die, uitgaand van een brahmaanse of hindu-filosofie en relevante teksten doceerden over een aantal onderwerpen. De criticus van de BBC-uitzending haalde B. Prakash's boek over het onderwerp aan waarin deze het had over onderwijs in "boogschieten, jagen, olifanten-kunde, politieke economie, recht en andere kunsten, menswetenschappen en exacte wetenschappen." Dat lijkt erg impressionant. Maar het is het niet. In de eerste plaats was het onderwijs in de
veda een kwestie van "stampen": uit het hoofd leren, om pas daarna onderzoekend te studeren en overwegen, hetgeen heeft uitgemond in een groot aantal
shastras, debat-teksten. Verder werden "vakken" waarover in de
veda in het voorbijgaan wordt gesproken, althans in de oudste zoals de
Rgveda, overal op het continent onderwezen, ook op de binnenplaatsen van de "paleizen", tussen aanhalingstekens, van Boeddha's vader. En ten derde was er in Taxila geen universiteit, althans niet als instituut zoals wij dat kennen met gebouwen en syllabussen. In tegenstelling daartoe zaten die
aa-dzjaa-ri-ja (schrijf: acharia, zie onder
ashin) — onder wie zich ook
gurus bevonden, instructeurs in het levensbeschouwelijke — onder een dikke boom met breed bladerdak, en de leerling die wilde vernemen wat de wijze te verkondigen had diende daarvoor te betalen. Dit laatste halen we bijvoorbeeld uit het verhaal over de student
Ànguli-māla ( MN86, PTS: M.ii.97;
g als in 'good')
Na verloop van tijd, in ieder geval een behoorlijke tijd na Boeddha's overlijden — zijn zwervende bestaan stond het meetorsen van pen, inkt en papier niet toe — vestigden boeddhistische monniken zich in de periferie van die brahmaanse-hindu onderwijssite te Taxila. We lezen dat studenten, ná hun bestudering van de pré-hindu
vedas, de filosofie van Boeddha kregen overgedragen in wat we vandaag een post-doc opleiding zouden noemen, ook onder een dikke boom met een uitgebreid bladerdak.
Dat stelt de term "universiteit" een beetje realistischer voor. Dat later grote boeddhistische tempels te
Nalanda,
Vikramashila en nog een aantal andere plaatsen wél het onderwijs min of meer gingen systematiseren en dit overdroegen in speciaal daarvoor gebouwde hallen is een kwestie van natuurlijke ontwikkeling.
APP liet op 20 juni 2008 weten dat op een archeologische site nabij Bádalpur, niet ver van de Pakistaanse stad Taxila een "twee voet groot beeld" is opgegraven dat Maitreya, de Komende Boeddha voorstelt.
Het opgegraven beeld wordt voorlopig geschat op de tweede eeuw, de periode waarin Kanishka-I op de troon zat. Het beeldje is gemaakt van zwarte schist.
Op de plaats is een heel aantal voorwerpen naar boven gekomen die zowel toegeschreven worden aan het hinduïsme als aan het boeddhisme. Zo kwam een zeepstenen reliekhouder naar boven, drie molenstenen met daarop een inscriptie in het Kharosti, tien munten, vier ijzeren en twee koperen tempelbellen, vijf chhattras (ceremoniële parasols), enzovoorts.
Het verhaal over de recente opgravingen en eerdere opgravingen in 2004, zie onderstaand, lopen een beetje door elkaar. Men zou ter plaatse moeten gaan uitvinden wat nu een recent gevonden artefact is, of wat in 2004 al aan het licht kwam — onderandere de restanten van een stūpa en die van een klooster.
De foto hierboven toont de botrestanten die te Badalpur werden opgedolven.
