■ In Vietnam, zo laat Vietnam Net op 5 december weten, gaat tenminste een grootmoeder uit de Van Kieu-etniciteit opnieuw naar school om (beter) te leren lezen en schrijven. Ze wordt bij haar huiswerk geholpen door haar kleindochter.
De krant maakt hier waarschijnlijk melding van om ook anderen te stimuleren om het voorbeeld van grootmoeder Pi Hoa, 67, te gaan volgen.

■ Wie in de negentiger jaren een maleisische stad als dJohor naderde, gelegen in een vallei, keek neer op een dikke laag luchtvervuiling. In diezelfde tijd waren de inwoners van het koreaanse Seoul er ontzettend trots op dat de luchtkwaliteit in en boven hun stad heel schoon was. Dat was toen.
Nu laat de Korea Times van 5 december weten dat oude diesel- en op gas gestookte wagens de stad niet meer in mogen. Er staat een boete op als de chauffeurs het toch doen.
Het betekent dat er tussen de 90-er jaren en vandaag toch wat veranderd is voor wat betreft aandacht voor een schone omgeving. Met deze maatregel is de zandloper weer op zijn kop gezet. Kijken hoe lang het duurt.

■ India: Kashmir en Jharkand; identiteitsbewijzen en verkiezingen

■ Aan de Tibet University in Lhasa werd op 24 december 2019 een "application lab for Tibetan speech technology research" geopend. Het lab gaat onderandere applicaties ontwikkelen op het gebied van "etnische taal, fonologie, en moderne informatie-technologie". De universiteit, die acht jaar geleden met de eerste voorbereidingen begon, wordt daarin bijgestaan door iFlytek, een IT-bedrijf.

■ De Myanmar Times had op 26 december goed nieuws. Hoewel de Irrawaddy dolfijnen, ook wel de Ayeyarwady dolfijnen, met uitsterven bedreigd zijn als gevolg van beperking van habitat en overbevissing, meldde Ko Han Win, die is aangesteld als opzichter over de rivier, dat hij twee pasgeboren exemplaren had waargenomen.
De Myanmar overheid is geruime tijd geleden al begonnen om de dorpelingen langs de rivier in te lichten over de dolfijn die in principe zo'n goede hulp is van vissers: de dolfijn jaagt de scholen vissen bij elkaar, de visser vangt ze, en de dolfijn krijgt een royale rest van de vangst.
De oplettende lezer heeft in de afgelopen jaren gezien hoe in de vroege Pāli-canon gesproken wordt over dolfijnen, in eerste instantie door vertalers van langs de andere kant van de wereld vertaald met "walvissen" enzomeer.

■ Eens per jaar krijgen de olifanten van de hindu Thekkam-patti-tempel in Zuidoost-India een extra schrobbeurt. Ze lijken het heerlijk te vinden.

■ Het kwam in Nederland al redelijke uitgebreid in de media (NOS/RTL), en ook de BBC en Al Jazeera gingen weer vol op het orgel, maar het moet niet onvermeld blijven: Uit naam van de "Organization of Islamic Cooperation" heeft het land Gambia, zo meldt Reuters in de tweede week van december, een klacht ingediend bij het internationaal strafhof in Den Haag.
verder

■ In een bericht van China Post lezen we dat vanaf januari 2020 restaurants in Taiwan geen wegwerpservies en -bestek meer mogen gebruiken. De bijgelevere foto toont voornamelijk papieren bakjes en zakjes, plastic bekertjes en houten roerstokjes. Het komt veel voor dat restaurant-gangers, of kantine-bezoekers hun eigen bekertje en bestek van huis meenemen omdat ze de schoonmaak-activiteiten van bordenwassers niet echt vertrouwen. Dit laat in het land een "stukje markt" open voor aanbieders van professionele afwasmachines — en dan nog — als 't buiten heet is, er er overal beestjes rondkruipen.

■ Dat het stijgende zeewater in eerste instantie niet laagliggend land overspoelt maar er als eerste voor zorgt dat er kust-erosie plaatsvindt, wordt getoond aan een opname die recentelijk gemaakt werd langs de kust van Sri Lanka, bij de plaats Àmpara.

■ In een ontzettend streng artikel over "Poush 1", de dag in december waarop de toenmalige nepalese koning Mahèndra de parlementaire democratie afschafte, merkt Pramod Mishra op dat er een kentering in de waardering van deze dag van herdenken lijkt te komen. Vorig jaar, zo schrijft hij, zijn "enkele ... Nepali Poush 1 gaan herdenken als nationale vlag-dag".
De heer Mishra's woorden passen enigszins in het thema nationalisme dat deze maand aan de orde komt met als aanleiding gebeurtenissen in India.

■ Hier vertelt de curator van een museum in Bhutan iets over de handgemaakte laarzen, en over de Blackhat lamadansen in zijn land. Het is mogelijk dat anderen, uit andere Himalaya-stromingen, het niet (helemaal) met hem eens zijn, maar dat praten ze dan maar onderling uit, of ook niet.
Een opmerking van deze lam(a) bleef even hangen: door met hun gelaarsde voeten op de grond te stampen zegenen de dansende lam(a)s de aarde. Het ontbreekt hen niet aan zelfvertrouwen, zullen we maar zeggen.

■ Een arts en twee advocaten uit Nederland hadden hun kamp opgeslagen in een hotel in Dámbulla, Sri Lanka, de plaats waar de toerist in de rotsen uitgehouwen tempelhallen kan bezoeken. Na de regen stonk het nogal in het hotel, en de toiletten waren vies. De rijke stinkerds wilden hun geld terug en dienden klacht in bij de lokale politie. Dat meldde Adaderana op 29 december (het begrip "rijke stinkerds" staat er niet, dat is een nederlandse toevoeging.)

■ Australië, dat een heel problematische houding heeft ten aanzien van ongenode migranten, is de migranten die vanuit Sri Lanka verwacht werden gaan benaderen met flauwekul astrologische waarschuwingen: "Bent u een kreeft? Dan komen er problemen in de familie"; "bent u een boogschutter? Dan zult u voor eeuwig in de schulden blijven steken." Zo proberen de Australiërs mensen van hun kusten weg te houden, en tonen daarmee tegelijkertijd de stuitende arrogantie van een groot deel van "het westen": die uit arme landen zijn kinderlijk-achterlijk; je kan ze van alles op de mouw spelden.
De waarschuwingen die begin december 2019 uitgingen hebben overigens geen resultaat gehad; de voortdurende bosbranden op het eiland, dat vóór de komst van de Brit nagenoeg leeg was — gek hè? — zorgen er voor dat niemand op dit moment naar Down Under wil.

■ Richard Alpert, beter bekend als Ram Dass, de laatste jaren zelfs Baba Ram Dass, is op 22 december 2019 op de leeftijd van 88 overleden. De laatste jaren woonde hij in/op Maui.
Met onderandere een niet onbekende Timothy Leary werkte hij samen om lsd legaal te krijgen; ze waren beiden een flink deel van hun tijd in de wolken. Als andere New Age-adepten gapte hij het zenboeddhistische: "wees hier, nu", een uitspraak die gulzig werd opgelepeld door de wereld van het hedonisme, tot en met vandaag, met in gedachten de leer van Epicurus c.s.
Later bekende Richard zich tot een van de stromingen van het hinduisme, althans, hij maakte er zijn heel persoonlijke versie van. Zo heerlijk in zijn eigen gelijk genesteld heeft Baba Ram Dass nog heel wat bezoek gekregen van personen die zich oplaadden aan wat hij te zeggen had.
Een of twee maanden geleden werd hier gerefereerd aan vroege westers-boeddhistische voorgangers die de grote hal van het VN-gebouw afhuurden, daar een camera lieten opstellen, om dan een toespraak te houden tot de niet-aanwezige internationale gemeenschap. Richard/Ram was er een van.

■ Wie er niet aan wil dat de apen onze neven en nichten zijn, omdat zoiets ons zou verlagen, kan even kijken naar deze video van stompneus apen (rhinopithèque) die rechtop door de sneeuw lopen zonder dat het hen veel moeite kost.